Tips voor het houden van gesprekken

Bij participatietrajecten spelen verschillende belangen altijd verschillende belangen een rol. Het is niet altijd mogelijk om van tevoren aan te geven welk belang wanneer het zwaarste moet wegen. Wel is het zo dat een belang dat door meer personen delen over het algemeen zwaarder meeweegt. Daarom is er een onderscheid tussen de volgende belangen.

• Algemeen belang. Het college van burgemeester en wethouders en de gemeenteraad wegen belangen op maatschappelijk niveau. Zij nemen besluiten in het belang van de gehele Zeister samenleving, in samenhang met regionale, provinciale en (inter)nationale belangen.
• Collectief belang. Belangen van meerdere belanghebbenden. Soms zijn deze verenigd in belangengroepen of verenigingen. In die gevallen dient steeds duidelijk te zijn in hoeverre vertegenwoordigers spreken namens de hele groep.
• Individueel belang. Bewoners hebben persoonlijke belangen vanuit hun eigen wensen en situaties.

Deze drie niveaus van belangen kunnen soms met elkaar botsen. Bijvoorbeeld als een groep bewoners een park wil in de buurt, terwijl een andere groep juist extra parkeerplaatsen wil. Als de belangen zo verschillen kan het lastig zijn om tot een plan te komen waar veel mensen zich in kunnen vinden.

Een gesprek over de behoeften en waarden van mensen en wat ze belangrijk vinden kan dan soms verrassende en creatieve oplossingen opleveren. Denk aan de situatie dat een deel van de mensen een park wil en een ander deel meer parkeerplaatsen. Dan zou een combinatie van groen en parkeergelegenheid een goed resultaat kunnen zijn.

Soms blijven de meningen verdeeld, zelfs na uitgebreide gesprekken. Het is niet altijd mogelijk om iedereen op één lijn te krijgen. Het is altijd goed om het gesprek op een manier te voeren die wederzijds begrip en steun vergroten. Tegelijk moet participatie niet leiden tot onnodige vertraging.

Om gesprekken te voeren op basis van behoeften en waarden, zijn er enkele methoden die helpen.

De waardendialoog is een praktisch hulpmiddel om te praten over waarden. Deelnemers delen hun kijk op de situatie en belangen met elkaar. En ze onderzoeken samen welke waarden in een project een rol spelen.

Moeilijke keuzes en verschillende belangen op een goede manier bespreken kan via de methode van dillemmalogica. De methode zorgt dat verschillende groepen elkaar beter gaan begrijpen en dat mensen met verschillende standpunten dichter bij elkaar komen.

Vaak zijn er problemen die de participatie en steun voor het project in de weg staan. Deze problemen worden ook wel draagvlak-beren genoemd. Vaak komt verzet tegen plannen voort uit zorgen of misverstanden. Deze methode helpt om de problemen op te lossen, dus de draagvlak-beren te verjagen.